50 JAAR GELEDEN Vraag oudere supporters van FC Barcelona naar dé wedstrijd die zij nooit zijn vergeten, en ze beginnen over 17 februari 1974, precies vijftig jaar geleden. De club die bijna nooit een prijs won, versloeg die avond het grote en gehate Real. In Madrid. Met 5-0. Dankzij Johan Cruijff.
Door Edwin Winkels
Alles was anders geworden, sinds Johan Cruijff na de zomer van 1973 in Barcelona was gearriveerd, bij een club die in een oneindige malaise verkeerde sinds in 1961 de Europacup I-finale schlemielig was verloren van Benfica. Een weinig verwende club die al dertien jaar geen Spaans kampioen was geworden. Negen titels gingen in die periode naar Real Madrid, dat ook al zes keer de Europacup I had gewonnen.
Ongeslagen
Maar op 17 februari 1974, de dag van de Clásico (die toen nog niet zo werd genoemd), stond dat Real op negen punten achterstand van koploper FC Barcelona. De Catalanen waren ongeslagen sinds Cruijff in oktober zijn debuut had gemaakt. ,,Wij zijn beter, ik heb er alle vertrouwen in dat wij ook hier gaan winnen’’, zei een zelfverzekerde trainer Rinus Michels voor het duel.
,,Ja, het ging goed dat seizoen, maar de uitslag was toch totaal onverwacht. Toen het ene na het andere doelpunt viel, kon ik mijn ogen niet geloven. Een droom die altijd onmogelijk had geleken.’’ Ramón Casas was 27 toen hij op televisie de live-uitzending zag. Vijftig jaar later is hij op een zondagavond op weg naar het competitieduel tegen Granada, mét een clubsjaaltje om.
,,Natuurlijk missen we Cruijff. Hij bracht alles wat Barça destijds ontbeerde: diepte, snelheid en genialiteit.’’ Die historische 0-5 was zonder de Nederlander onmogelijk geweest, daar zijn de fans ook nu nog van overtuigd. Albert Criado (65): ,,Cruijff zorgde voor een totale verandering, niet alleen hier, maar in de hele wereld.’’
Bevallen met keizersnee
De wat wazige beelden van Real – Barça uit 1974 tonen het belang van Cruijff, die pas vier dagen voor het duel uit Nederland terugkeerde en nauwelijks had getraind. Vrouw Danny was op 9 februari in Amsterdam bevallen van hun derde kind, Jordi. Dat gebeurde met een keizersnee, op verzoek van Michels een week voordat Danny eigenlijk was uitgerekend. Want de coach had Johan uiteraard nodig.
‘Ik had Johan niet voor mij alleen’
Danny Cruijff haalde in augustus vorig jaar in een interview met de krant La Vanguardia herinneringen op aan hun komst naar Barcelona in 1973. ,,Spanje had toen, onder Franco, een slecht imago. Er waren vrienden die tegen ons zeiden: hoe kun je naar zo’n fascistisch land gaan? Maar Barcelona was toch anders. Bovendien, we waren erg jong en hadden niet echt in de gaten wat er verder speelde.’’
De 74-jarige weduwe van Johan heeft bijna nooit interviews gegeven, maar maakte een uitzondering voor de zoon van haar beste vriendin. Daarin bekent ze dat ze af en toe wel moeite had met de aandacht voor haar man. ,,Toen Jordi was geboren, ging ik met de kinderwagen naar Camp Nou. En als ik na de wedstrijd bij onze auto kwam, stonden daar wel vijftien meiden op Johan te wachten. Ik had hem niet voor mij alleen.’’
Cruijff was die avond overal op het veld te vinden. Zelf scoorde hij de 0-2, na in het strafschopgebied drie verdedigers te hebben uitgekapt. Drie andere treffers gaf hij aan, eentje met een prachtige dieptepass vanaf eigen helft. ,,Die wedstrijd bevestigde de wederopstanding van Barça, zoiets hadden we nog nooit meegemaakt’’, zegt Criado.
,,Voor ons was het een vernedering’’, herinnert Vicente Chico (68) zich. Hij woont in Barcelona, maar is supporter van Real Madrid. ,,Maar ook al ben ik altijd voor Real geweest, ik kon Cruijff wel bewonderen. Hij was echt niet af te stoppen. Hij is het beste wat Barça ooit heeft gehad, beter dan Maradona of Messi.’’
Catalaanse trots
Niet alleen in sportief opzicht was zijn komst een verlichting voor Barcelona en veel Catalanen. Spanje was nog een dictatuur, met harde hand vanuit Madrid geleid door generaal Franco. Catalaans praten was in het openbaar verboden, al gebruikten de Barcelona-supporters de ‘intimiteit’ van stadion Camp Nou om in hun taal te blijven spreken. ‘Voetbal spoort de Catalaanse trots aan’, kopte The New York Times.
,,Ja, er waren mensen die echt moesten huilen van geluk na die overwinning’’, weet Ignacio Bienert (72) nog. ,,Nu zou zo’n uitslag niet meer zo’n politieke lading hebben, maar op dat moment leek het of die 0-5 voor de Catalanen belangrijker was dan de onafhankelijkheid.’’
Niet feliciteren maar bedanken
En Joan Fusté (72): ,,De politiek speelde altijd mee in het voetbal. In Camp Nou speelde Cruijff fantastisch, maar in uitwedstrijden werd hij vogelvrij verklaard. Geen scheidsrechter die hem beschermde, want hij was speler van Barcelona. Hij kreeg er altijd enorm van langs.’’
Johan Cruijff zelf blikte enkele jaren later nog eens terug op die 0-5 en vertelde over zijn verwondering over de impact die de wedstrijd op de Catalanen had. ,,De mensen feliciteerden ons niet, ze zeiden dankjewel. Gracias, de hele tijd gracias.’’
